Editie 57 | Bladzijde 6 12. feb 2025 AD
<<< vorige  


Inhoud


2 November,
Echter geen getreur bij de Kapi-krant:
nog steeds voor en door spelers!


- Bladzijde 1
Op de voorpagina vind je Het Onderschrift en de verjaardagskalender

- Bladzijde 2
Op de tweede pagina vind je alles over de Competitie

- Bladzijde 3
Op de derde pagina vind je alles over het Raadsel van de Week

- Bladzijde 4
Op de vierde pagina vind je de stallingen en Bigmama's kookboek en het gezegdehoekje

- Bladzijde 5
Op de vijfde pagina vind je het interview en een kijkje in pleasantville

- Bladzijde 6
Een beetje geschiedenis ivm halloween en allerheiligen


Allerheiligen, allerzielen, Halloween...



Gegroet edellui, nu al terug van het kerkhof? Vandaag is het Allerzielen en misschien een mooi moment om wat te vertellen over het feest dat van oudsher in deze contreien wordt gevierd rond het begin van november. Om het eens goed op een rijtje te zetten moeten we een eind terug in de tijd en beginnen met Samhain. Onder invloed van de christelijke kerk komen ook st. Hubertus, st. Maarten, Allerheiligen en Allerzielen aan bod. Het nieuwerwetse Halloween dat door kolonisten mee naar de Nieuwe Wereld wordt genomen, heeft hier ook direct mee te maken. Leuk om te weten!?

Samhain is het Keltische nieuwjaarfeest dat begint aan de vooravond van 1 november. Men vierde de overgang van de zomerperiode naar het begin van de winter.
Voor de Kelten begon alles vanuit het donker. “De Kelten rekenen in nachten en in winters” schreef Julius Caesar. Ze lieten hun dagen beginnen na zonsondergang en hun winter startte met Samhain, het begin van de nieuwe ronde van het jaarwiel.
Volgens de druïden kwamen in deze nacht de werelden van de geesten en van het materiële bestaan het dichtst bij elkaar, zodat een overgang tussen beide dan gemakkelijk mogelijk was. Het gebruik van Halloween, dat is komen overwaaien vanuit de Verenigde Staten zou hieraan herinneren. De Cailleach die van aanvankelijke moedergodin tot vruchtbaarheids- of maangodin werd, keerde volgens een legende met Samhain terug om als koningin van de winter te heersen. Later degradeerde deze figuur tot een kol of heks.

De naam Samhain is het Ierse woord voor de maand november. Het zou "eind van de zomer" kunnen betekenen. Het woord werd door immigranten mee overgebracht naar Schotland; ook in het Schots-Gaelisch heet november Samhain (spreek uit: saïn). In Wales werd dit feest Calan Gaeaf genoemd en dit betekent "eerste winterdag".


Laatste oogst
Het was het laatste oogstfeest. De laatste verse producten werden bijeen gesprokkeld en dieren die de winter niet konden doorkomen werden geslacht en het vlees ervan werd ingezouten.

Blodmonath (bloedmaand) is een verwoording voor de maand november in de vroege Angelsaksische literatuur, omwille van het vele bloed dat er toen vloeide door deze slachtingen.

Oogst uit de wouden
De tijd is bij uitstek ook geschikt voor de jacht. Door afbeeldingen in de grotten van Altamira, Lascaux en Arièges vermoeden historici dat de voorlopers van de Keltische jachtgebruiken uit de steentijd stammen. Zij denken dat deze afbeeldingen sjamanistische rituelen uitbeelden.
Hierop werden dansende figuren getoond die een gewei droegen. Men denkt dat deze dansen dienden om de geesten gunstig te stemmen en hen een goede jacht konden verzekeren. Het gewei stond als symbool voor mannelijkheid en kracht. Later werd dit de gehoornde god (Pan, Herne, Cernunnos).

Een nieuw begin
Voor de Kelten was dit ook het begin van het nieuwe jaar, net zoals voor vele heksen en paganisten. De aarde gaat nu rusten nadat vruchten zijn afgestorven en de zaden verspreid. Het feest houdt verband met de seizoenswissel en de cyclus van het leven. Tijdens deze periode kan de aarde zich voorbereiden op een nieuw begin. Daarom is het ook geschikt om dan voor het eigen leven terug te blikken op het verleden, oude dingen los te laten en voorbereidingen te treffen.

Onderdeel van een cyclus
De Kelten zagen overal de transformatie in en hadden in feite een optimistische kijk op de wedergeboorte. De donkere mythische schoot waaruit alle leven ontstaat en weer toe terugkeert werd door hen voorgesteld als een eeuwige ketel: de Ketel van Dood en Wedergeboorte. In de Keltische mythologie is het de Cailleach die deze kosmische ketel roert zodat alles steeds opnieuw ontstaat en vergaat in een eindeloos recyclageproces (zelfs de gesneuvelde helden kwamen erin terecht en werden erdoor weer heel gemaakt in een andere wereld).
Haar tegenhangster bij de oude Grieken was Hecate, vaak voorgesteld als maangodin met drie gezichten, elk een overgang van een cyclus symboliserend, waarbij het vierde, duistere, gezicht van de nieuwe maan dus onzichtbaar was.
Bij de Germanen was dit Vrouw Holle, die als oude vrouw soms met Wodan mee door de ruimte trekt tijdens de Wilde Jacht.

Dodenherdenking
Samhain was daarom als tegenhanger van Beltain ook een feest ter verering van de doden. Bij de heksen is dit nog steeds zo. Zij geloven dat de sluier tussen de wereld van de levenden en de wereld van de doden dan het dunst is. Op deze dag wordt er door velen een maaltijd georganiseerd en worden er extra borden bijgezet voor de overledenen met diens lievelingsmaaltijd. Voor het raam worden kaarsen geplaatst zodat hun dierbaren de weg naar huis kunnen vinden. Het wordt beschouwd als het moment waarop Lugh (de zonnegod aan wie tijdens Lughnasadh geofferd werd) aankomt in het dodenrijk.

Elfen en natuurgeesten
Men geloofde vroeger niet enkel dat de deuren van de onderwereld op een kier werden gezet, maar ook die van het Elfenrijk. Daarom werd er niet enkel eten voor de overledenen voor de deur gezet maar ook voor de elfen en andere natuurgeesten. Hierdoor hoopte men dat ze als dank, hun plagerijen achterwege zouden laten (o.a. het verzuren van melk en mensen de stuipen op het lijf jagen). Daarnaast was men ervan overtuigd dat elfen tijdens Samhain steekspelen organiseerden. Als bewijs hiervan vond men de volgende ochtend plasjes elfenbloed op de rotsen. Dit was eigenlijk geen bloed. Het ging hier om een soort mos dat na de eerste vorst rood kleurde. Als het dooide liet dit een rode vloeistof los die men aanzag voor elfenbloed.

Sint Hubertus en Sint Maarten

Het visioen van de heilige Hubertus; Peter Paul Rubens & Jan Brueghel de Oude, ca. 1617-20 Sint-Hubertus is een christelijke heilige die met Samhain in verband kan worden gebracht. In de legendes wordt verteld over een edelman, genaamd Hubertus, die een enorm hert achtervolgde. Op het moment dat hij zich klaarmaakte om het hert te doden verscheen er een lichtgevend kruis tussen de hoorns van zijn gewei en hoorde hij een stem uit de hemel die vroeg: "waarom achtervolgt u mij?". Hubertus was hierdoor zo onder de indruk dat hij zich direct liet dopen en hierbij patroonheilige werd van de jacht. In Oirschot en Brussel wordt tegenwoordig op 3 november nog een Hubertuswijding verricht waarbij er speciaal gebakken broden worden gezegend door de geestelijkheid en vervolgens aan de jachthonden worden gevoerd.
Ook Sint-Maarten wordt met dit feest in verband gebracht. Zijn feest valt nu op 11 november maar volgens oude kalenders was dit vroeger op 1 november. Kinderen gingen rond met een rommelpot terwijl ze rijmpjes brachten en om lekkernijen bedelden.
Volgens verschillende bronnen werd Samhain in 998 door de abt van Cluny gekerstend en kreeg het toen de naam Allerheiligen. Andere bronnen daarentegen beweren dat paus Gregorius IV het feest Allerheiligen reeds in 835 heeft ingevoerd.

Halloween De naam "Halloween" is afgeleid van Hallow-e'en, ofwel All Hallows Eve (Allerheiligenavond), de avond voor Allerheiligen, 1 november. In de Iers-Keltische kalender begon het jaar op 1 november, dus 31 oktober was oudejaarsavond. De oogst was binnen, het zaaigoed voor het volgende jaar lag klaar en dus was er even tijd voor een vrije dag, het Keltische nieuwjaar of Samhain (uitspraak Saun, het Ierse woord voor de maand november). Maar Samhain was ook nog om een andere reden zeer bijzonder. De Kelten geloofden namelijk dat op die dag de geesten van alle gestorvenen van het afgelopen jaar terug kwamen om te proberen een levend lichaam in bezit te nemen voor het komende jaar.

In Groot-Brittannië werd Halloween vooral door de Kelten gevierd. De geesten die uit dode mensen op zouden rijzen, werden aangetrokken door voedsel voor hen neer te leggen voor de deuren. Om echter de boze geesten af te weren droegen de Kelten maskers. Toen de Romeinen de Britse eilanden binnenvielen, vermengden ze de Keltische traditie met hun eigen tradities, die eind oktober natuurlijk de viering van de oogst betroffen, en ook het eren van de doden.

In de negende eeuw van onze tijdrekening steekt een Europees christelijk gebruik de zee over en vermengt zich met het Halloweenfeest. Op Allerzielen - 2 november - gingen in lompen gehulde christenen in de dorpen rond en bedelden zielencake (brood met krenten). Voor elk brood beloofden ze een gebed te zeggen voor de dode verwanten van de schenker, om op die manier zijn bevrijding uit de tijdelijke straffen van het vagevuur te versnellen en zodoende zijn opname in de hemel te bespoedigen. Het "Trick or Treat" spelletje vindt wellicht daar zijn oorsprong.

Allerheiligen (Sollemnitas Omnium Sanctorum in het Latijn) is een christelijk feest dat valt op 1 november en gevierd wordt onder katholieken, protestanten en anglicanen. In de Katholieke Kerk is het een hoogfeest. Ook de Byzantinische Orthodoxe Kerk kent het feest, maar op de eerste zondag na Pinksteren. De feestdag viert de nagedachtenis aan alle heiligen en martelaren.
De volgende dag wordt Allerzielen gevierd. Het is aannemelijk dat men tijdens de kerstening van Europa, het feest van Allerheiligen is gaan vieren rond de periode dat voordien een heidens feest ter nagedachtenis van de doden werd gehouden. In 837 riep Paus Gregorius IV 1 november uit als de katholieke gedenkdag.

Allerzielen is een hoogtijdag uit de westerse christelijke traditie. Hij wordt gevierd op 2 november, de dag na Allerheiligen, waarmee deze dag nauw verbonden is. Met Allerzielen worden de overledenen herdacht en wordt een requiemmis opgedragen. De nabestaanden plaatsen bloemen op het graf. Er worden in familiekring soms ook nog pannenkoeken gebakken.
Allerzielen stamt uit de Benedictijner kloostertraditie van Cluny, waar het waarschijnlijk in de tiende eeuw voor het eerst werd gevierd. In de 13e eeuw kreeg het de naam Allerzielen. Wellicht is het een christianisering van het Keltische feest dat in de nacht van 31 oktober op 1 november werd gevierd. Dit is in de Keltische kalender de nieuwjaarsnacht, waarbij het oude jaar werd begraven en een nieuw jaar "uit het graf opstond". Halloween heeft dezelfde oorsprong.

Bron: http://nl.wikipedia.org

Handelsburcht


<<< vorige Weekblad Archief